Provincie Groningen

Ons kandidaat fractielid Agnes Bakker ging mee met een werkbezoek van de SP. Lees hier over haar ervaringen:

Goede keukentafelgesprekken in onze prachtige provincie. 

Maandag 19 november zeven uur; de wekker ringt en ik spring uit mijn bed. Nou springen, ik draai mij nog een paar keer om en sta, na eerst alle social media, mijn mail en het nieuws te hebben gecheckt, rustig op. Vandaag mag ik als aspirant statenlid mee op werkbezoek. Samen met tweede kamerlid Frank Futselaar maken we een toer door Groningen en bezoeken we twee biologische melkveehouderijen en een gangbaar akkerbouwbedrijf (pootaardappelen). 

Onderweg naar de eerste boer in Den Ham, voel ik mij net Yvon Jaspers, alleen een leuk VW busje ontbreekt nog. Rijdend door de het prachtige Groninger Land, probeer ik de route te vinden naar de boerderij van boer Kees. Ik ben al iets aan de late kant en natuurlijk is de brug bij Aduard weer eens omhoog, maar ondanks geeft mijn Google Maps aan dat ik het nog gewoon ga halen. Tot dat ik plotseling praktisch tegen een koe aan rijd. Toen ik voor het eerst zelf met een auto door de provincie reed, heb ik mij regelmatig afgevraagd of ik wel goed reed, veel wegen gaan door het land van boeren en zelfs over het erf. Dan rijd je met de auto op het erf en gaat de weg na het erf weer verder. Dit heeft wel eens voor veel verwarring bij mij geleid. 

En nu rijd ik dus dwars door een weiland waar de koeien heerlijk buiten lopen, maar dus wel de gehele weg blokkeerden. Na een aantal pogingen om de koeien op verschillende manieren van de weg af te krijgen, rijd ik op advies van de bestuurder achter mij om de koeien heen over het land, dat door alle droogte goed begaanbaar was. Iets verlaat kom ik aan. 

Achter een prachtig kerkje op een wierde staat de monumentale kop-hals-romp boerderij die Kees pacht. Frank Futselaar, Corné Bezuijen (de initiatiefnemer van deze dag) en statenlid Jan Wolters zitten al aan de koffie en de door Kees zelf gebakken appeltaart. Ik heb alweer een hoog “Boer zoekt vrouw” gevoel, vooral door de heerlijke zelfgemaakte appeltaart. Alleen gaan de gesprekken vandaag niet over de liefde. Tenminste niet over de liefde voor een soortgenoot, wel over de liefde en passie voor het vak. Daarnaast is de insteek van vandaag om vooral op te halen waar de boeren tegen aanlopen en wat voor advies ze hebben voor minister Schouten. 

Kees zijn bedrijf is erg kleinschalig en doet mijn groene hart verwarmen. Al sinds 1997 boert hij biologisch. Met veel liefde voor zijn dieren, omgeving en het product weet Kees goed waarom hij deze keuze toen heeft gemaakt en nu nog op deze manier zijn bedrijf runt. Ook kan hij goed benoemen waar de overheid goed mee aan de slag zal moeten. Een aantal punten van Kees die Frank mee kan nemen richting Den Haag zijn: bio-sector uitsluiten op de fosfaatrechten, werkelijke doorberekenen van de kosten, minder vrije markt, verplichte grondgebondenheid en vooral meer onderzoek naar bio-landbouw (bodemleven onderzoek, rassen, voedingsstoffen etc). Ook educatie rondom anders een bedrijf runnen en de natuur voorop stellen is noodzakelijk. Dit komt anno 2018 nog steeds erg weinig aan bod in de reguliere landbouwopleidingen. 

Na een rondleiding over het bedrijf door Kees rijden we naar onze volgende boer; Waddenmax in Hornhuizen. Boer Ben ontvangt ons hier hartelijk en na een kort gesprek in de schuur bij de Ecoploeg (deze ploegt minder diep, om het bodemleven beter in balans te houden) bespreken we een aantal punten aan de keukentafel. Samen met Ben zijn gezin, de stagiaire en de buurman (boer IJsbrand) hebben we een goede lunch met pure producten. Natuurlijk proeven we de eigen gemaakte producten; de melk, yoghurt, kwark en kaas. Ik baal dat dit soort pure producten niet in de supermarkt verkrijgbaar zijn. Ik begrijp van de vrouw des huizes dat ze proberen de producten in de supermarkt te krijgen, maar dat hier enorme marges opzitten, maar dat vooral het probleem is dat de producten maar een week houdbaar zijn aangezien er geen conserveringsmiddelen aan toegevoegd zijn. Supermarkten willen dit liever niet. 

Ben heeft een heel ander bedrijf dan Kees, veel groter en moderner. Hij geeft aan en laat zien dat je prima een modern bedrijf kunt runnen die biologisch dynamisch is en ook rendabel. Vol trots laat hij ons de potstal zien, de koeien in de wei, de kaasmakerij en het systeem in aanbouw dat straks voor minder energieverlies gaat zorgen. Een boer die met zijn tijd mee gaat maar wel in samenhang met de natuur om zich heen. We hebben het ook over het uitrijden van mest, de regels daar omtrent en hoe dat niet synchroon loopt met wat de bodem eigenlijk nodig heeft. En heerlijke

boerenlogica: „Want als de natuur het zo had bedacht dat de mest in de bodem hoort in plaats van erop; waarom graaft een koe dan geen gat in de bodem om in te poepen?” Ben zal graag zijn mest voor de winter aan op het land leggen zodat de bodem de gehele winter de mest op kan nemen en in het voorjaar genoeg voedingstoffen heeft om de koeien van vers mals gras te voorzien, of als het ingezet wordt in de akkerbouw ons van voedsel kan voorzien.” Maar op dit moment zijn de regels zo dat dit niet mogelijk is. 

We sluiten de dag af bij Boer IJsbrand die samen met zijn ouders (een echt familiebedrijf) een teeltbedrijf runt en vooral pootaardappels teelt. Ik ben al regelmatig op melkveehouderijen geweest, maar bij een pootaardappelboer was ik nog niet eerder geweest. Heel mooi om te zien hoe deze familie vol passie vertelt over hoe zij hun bedrijf runnen en hoeveel interessants er te vertellen is over het gehele proces. Ik verheug mij er al op wanneer ik volgend jaar een uitnodiging krijg om de eerste pootaardappels van de gehele cyclus met de hand te mogen helpen oogsten. Ik heb ooit eens, toen ik nog voor de klas stond, in een emmer een aardappel gepoot en de verwondering van de kinderen dat die ene aardappel voor vele aardappels zorgde vergeet ik nooit meer. Er zijn toch best veel kinderen en zelfs volwassenen die niets af weten van dit proces. In mijn werk bij IVN ben ik bezig met natuureducatie en voedseleducatie speelt daar ook een rol in. Vele kinderen weten niet meer waar hun voedsel vandaan komt; ja uit de supermarkt en de fabriek. Een zorgelijke ontwikkeling. Dus voedseleducatie en de verbinding tussen de burger en de boer zijn belangrijke thema’s om veel aandacht aan te besteden. Dat wordt vandaag ook door de drie boeren weer bevestigd. 

Terwijl de zon onder gaat en we nog een laatste kopje koffie drinken aan de derde keukentafel van vandaag, overdenk ik dit werkbezoek. Een bezoek met vele indrukken en veel informatie, maar vooral weer een bevestiging van hoeveel onduidelijkheid er op dit moment is binnen deze sector; vele onzekerheden, vele regeltjes, veel bedacht vanachter een bureau en niet realistisch in de praktijk…vooral alle problematiek rondom de fosfaatrechten leidt tot zeer schrijnende verhalen. IJsbrand geeft aan dat je tegenwoordig bijna jurist erbij moet zijn om er voor te zorgen dat je geen wet overtreedt. We hebben nog een hele weg te gaan. Wij hier in de provincie, maar zeker ook in Den Haag. Goed dat Frank Futselaar hier was om al deze informatie weer mee te kunnen nemen en fijn dat ik mee mocht om een kijkje in de keuken van deze boeren te nemen. Corné bedankt voor de goede organisatie!