Provincie Groningen

De fractie van de SP maakt zich zorgen over de gevolgen van zoutwinning en bodemdaling. Wat de SP betreft stoppen we met zoutwinning en gaat de veiligheid van inwoners voor op economische belangen. Fractievoorzitter Agnes Bakker uitte deze zorgen en bezwaren tijdens haar woordvoering bij de Statencommissie. Haar woordvoering lees je hieronder:

Voorzitter, tijdens mijn studie Milieukunde was Bodemkunde een belangrijk vak. Interessant maar ook erg ingewikkeld. Bodemonderzoek was mijn favoriete onderdeel, met een grondboor vele lagen geschiedenis naar boven halen is en blijft indrukwekkend. De mens weet veel over de lagen onder onze voeten en de bodem wordt volop benut. Al vele jaren halen we ook allerlei grondstoffen uit onze bodem. Grondstoffen die ons welvaart hebben gebracht, maar ook heel veel ellende. Dat weten we hier in Groningen maar al te goed. Met deze grondstoffen valt goed geld te verdienen en economische belangen gaan telkens weer voor veiligheid van inwoners en ten koste van natuur en milieu. Dit moeten we keer op keer onder de aandacht blijven brengen en daarom gaan wij als SP door om samen met mensen deze strijd aan te gaan..

Voorzitter ik wil het college vragen stellen over hun rol bij de zoutwinning, de zorgen die er spelen bij inwoners en de afhandeling van schade.

Rol

Begin november is het instemmingsbesluit van het ministerie van Economische Zaken op het winningsplan 2018 van NedMag, evenals de omgevingsvergunning om nieuwe putten te kunnen boren van tafel geveegd door de rechter. Een overwinning voor inwoners en Stichting Stop Zoutwinning. Zij strijden al jaren tegen de activiteiten van NedMag. Voorzitter, bij de beantwoording van de door onze fractie ingediende schriftelijke vragen geeft het college aan niet te hebben ingesproken bij de procedure van de omgevingsvergunning. Waarom heeft het college niet ingesproken? Hoe kijkt het college nu aan tegen de situatie dat de rechter het plan en de vergunning nietig heeft verklaard? Is hierover al contact geweest met het ministerie? Weet het college of het ministerie in hoger beroep gaat? Wat is het standpunt van het college hierbij? Staat het college aan de kant van de inwoners of kiest het de kant van het ministerie? Zal het college er rouwig om zijn wanneer de zoutwinning helemaal stopt of zal dit een opluchting zijn? Ik besef mij voorzitter dat dit een vragenvuur is. Maar wij zouden als SP-fractie heel graag horen hoe het college aankijkt tegen de zoutwinning en alle zorgen en problemen die hierbij aan de orde zijn. We stelden hierover al veel vragen n.a.v. praten met de staten in Veendam en de informatieve avond over Bodemdaling de dag erna afgelopen voorjaar. Vragen roepen vaak weer nieuwe vragen op.

Het college geeft namelijk aan dat ze in haar rol als vergunningverlener en handhaver van de fabrieken van Nedmag en Nobian regelmatig in gesprek zijn op verschillende niveaus. Gaat het bij deze gesprekken ook over de bijkomende schade door de activiteiten van deze twee partijen en de zorgen van inwoners over o.a. bodemdaling en de effecten op de leefomgeving. Of komen deze onderwerpen niet aan de orde? Wat bespreekt het college dan op al die niveaus?

Het college heeft al meerdere keren in beantwoording van vragen uitgelegd hoe haar rol is en haar verantwoordelijkheden zijn als aandeelhouder van de NOM, die weer aandeelhouder is van de Nedmag. Toch heb ik daar nog een vraag over. Hoe kan het dat het college, als aandeelhouder van de NOM, het goed vindt dat de NOM een bedrijf heeft omarmt dat zoveel onrust en zorgen veroorzaakt bij vele inwoners in onze provincie en zich nauwelijks verantwoordelijk voelt voor de veiligheid van deze inwoners en hun leefomgeving. Het voelt nu een beetje als wel de baten, maar niet de lasten voor de aandeelhouders van de NOM; een soort georganiseerde onverantwoordelijkheid. Maar misschien zie ik dit niet goed?

Zorgen

Op onze vraag over de gelekte dieselolie, waar grote zorgen over zijn bij inwoners, bij natuur- en milieuorganisaties, maar ook bij onze fractie, krijgen wij toch een vrij zakelijk antwoord van het college. Het lijkt alsof het college zich niet druk maakt over de vele miljoenen liters diesel die zijn zoekgeraakt. Is dit zo? Of heeft het college wel degelijk actie hierop ondernomen? Bijvoorbeeld door richting EKZ en het SodM duidelijk te maken dat Nedmag er alles aan moet doen om deze liters diesel terug te winnen? Wat staat hierover in de Nota Ondergrond? Laat deze nota het toe dat miljoenen liters diesel langzaam naar boven migreren?

Er spelen ook grote zorgen bij inwoners over de nazorg van de cavernes, wanneer de zoutwinning stopt. Kunnen ze wel goed afgesloten worden, storten ze niet in, komt er niet meer bodemdaling en nog meer schade op de langere termijn? Zo een paar zorgen die er spelen voorzitter. Hoe ziet het college dit? Hoe zijn oplossingen voor deze problemen voor de toekomst geborgd?

Klopt het dat de cavernes gebruikt worden of gaan worden voor de opslag van perslucht, gas, waterstof en mogelijk radioactief/kernafval? Is dit wel veilig? Hoe wordt dit gemonitord? En wie is er verantwoordelijk voor eventuele gevolgen?

Over de bodemdaling zijn ook zorgen. Verwachte bodemdaling door gestapelde mijnbouw in dit gebied kan mogelijk oplopen tot 1.20 m, waarvan ongeveer 95 cm door de winning van magnesiumzout en de rest door gaswinning. Nedmag heeft de gevolgen daarvan voor het Waterschap afgekocht. Maar hoe worden de gevolgen van bodemdaling en het misschien niet meer kunnen handhaven van het waterpeil in kaart gebracht? Welke gevolgen heeft dit voor omwonenden en agrariërs? Hoe worden deze gevolgen aangepakt en/of vergoed? Nu en in de toekomst?

Afhandeling schade

Dan over de schade waar inwoners mee van doen hebben in onze provincie door verschillende mijnbouwactiviteiten en bodemdaling. We hebben het er hier al vaker over gehad, dat er één loket moet komen, waar schade onafhankelijk, menswaardig en ruimhartig wordt afgehandeld. Het college is het hier ook mee eens en vindt het onwenselijk dat dit nog steeds niet is gerealiseerd. Het college geeft aan dit aan de orde te stellen in zienswijzen en in gesprekken met de minister en nu staatssecretaris. Ik keek een debat over zoutwinning in deze Staten van 2016 terug. Hier werd ook al gesproken over het belang van één loket. Het is blijkbaar dus niet genoeg om het op te schrijven en te bespreken. Is het college dit met de SP-fractie eens? De Staatssecretaris heeft al wel in gang gezet dat er een plan moet komen, maar het duurt en het duurt maar. Wat gaat het college hieraan doen om dit nu eindelijk eens vlot te trekken? Dezelfde vraag voor het bewijsvermoeden voor zoutwinning, dit is ook iets dat het college aangeeft belangrijk te vinden. Waarom is het nog niet geregeld?

De commissie mijnbouwschade was hier vorige week. Zij gaf aan dat de samenwerking met het IMG niet altijd even goed verliep en dat zij ook wel tegen in mijn eigen woorden voorzitter, de bureaucratie van het IMG aanloopt. Herkent het college dit? Kan het college dit ook onder de aandacht brengen van de Staatssecretaris? Dit kan mogelijk belemmerend zijn voor het tot stand komen van één loket. En zorgt ook voor een kastje naar de muur effect. Ik spreek ook best veel inwoners die de commissie mijnbouwschade niet kennen en dus niet weten dat ze ook een beroep op deze commissie kunnen doen bij schade. Kan het college iets betekenen in de informatievoorziening richting onze inwoners hierover?

Voorzitter, ik rond af. Er is al meer dan genoeg gerommel in de bodem van Groningen met enorme gevolgen van dien. De Parlementaire Enquête Gas legde dit allemaal weer extra bloot. Waar mensen zijn, worden fouten gemaakt. Maar de bedoeling van fouten maken is dat je ervan leert. Ik heb mij de afgelopen periode meer verdiept in de zoutwinning en de problemen die hierbij spelen en meerdere keren contact gehad met inwoners, de belangengroepen en andere deskundigen. Ik ben onder de indruk van wat inwoners en belangengroepen allemaal weten over deze mijnbouwactiviteit. Maar voorzitter, ik vind dit ook betreurenswaardig, want inwoners zouden hun kostbare tijd moeten besteden aan het leven en niet aan het knokken voor hun eigen veiligheid en die van de generaties na ons. Ze moeten er namelijk op kunnen vertrouwen dat de overheid hun belangen altijd voorop zet