h

Algemene beschouwingen

5 juli 2022

Algemene beschouwingen

Foto: sp / sp logo

Afgelopen woensdag voerde Kees Frenay bij de algemene beschouwingen het woord namens de SP fractie: 

Algemene beschouwingen 29 juni 2022

In de voordrachten bij deze Algemene Beschouwingen wordt ons gevraagd de Perspectiefnota de Voorjaarsmonitor en de nota Reserves en voorzieningen vast te stellen. Gelukkig wordt ons niet gevraagd ermee in te stemmen, want dat zou wat ons betreft de zaak een stuk lastiger maken. Vaststellen dus, zoals je kunt vaststellen dat het regent en dat je geen paraplu bij je hebt. Vaststellen bovendien dat er aan de horizon nog meer dreigende wolken opdoemen en dat er nog altijd tienduizenden Groningers in onzekerheid verkeren over hun eigen veiligheid, zonder perspectief op snelle verbetering.

Het perspectief dat het college schetst is er een van weidse vergezichten. We lezen over grote transities in Energie, Gezondheid en Landelijk Gebied. En over Groningen als koploper in de aanpak van nationale en regionale opgaven. Aan ambities geen tekort.

Wat we daar ook van mogen vinden – en de SP is het echt niet met alles oneens – als we de inwoners zelf uit het oog verliezen, kan het nooit wat worden. Voorzitter, dat missen we enorm in de nu voorliggende stukken: de inwoners van onze provincie. Met geen woord wordt er gerept over hun dagelijkse werkelijkheid. Een werkelijkheid waarin veel Groningers geen koploper zijn, maar hekkesluiter; tegen wil en dank.

Veel mensen hebben het zwaar op het moment; stijgende kosten, onzekere banen, te lage lonen, lange wachtlijsten in de steeds slechter bereikbaar wordende zorg, scheuren in hun huis, spanningen in de dorpsgemeenschap, ongerustheid over de toekomst. Uit onderzoek blijkt keer op keer dat zorgen en stress de belangrijkste oorzaken zijn van psychische en lichamelijke kwalen en een jaren kortere levensverwachting. De oplossing zit niet in nog meer voorlichtingscampagnes over slechte gewoontes, maar in het wegnemen van al die oorzaken van zorgen en stress. Dat is een primaire opdracht van elke overheid. Dus ook van de provincie, die – al is het misschien niet veel – toch moet doen wat ze kan.

Voorzieningen voor mensen die voortdurend op het randje moeten balanceren, zoals bijvoorbeeld de kledingbank, de voedselbank en stichting leergeld, staan onder druk. Nog altijd zijn er in onze provincie te veel mensen zonder werk, die in de nieuwe economie niet nodig zijn en langs de kant blijven. In het ommeland worden huisarts, tandarts en apotheek, scholen en winkels schaarser. Snel internet – inmiddels toch een basisvoorziening, zeker voor schoolkinderen! – is er nog steeds niet overal. En dat allemaal nog los van de aardbevingsproblematiek. Daarover later meer. Over welke perspectieven spreken we hier vandaag?

 

Voorzitter, vandaag houden we algemene beschouwingen; hoewel er ook veel specifieke zaken zijn waar wij wel wat over zouden willen vragen of opmerken, houden we het bij enkele voor ons belangrijke algemene thema's. Omdat er volgend jaar een nieuw college zit, blikken we daarbij ook terug op de achterliggende drie jaar.

 

Bestuurscultuur

In de afgelopen maanden hebben we veel gesproken over de bestuurscultuur. Dat was mede naar aanleiding van de discussies over tekortschietende informatie over de problemen bij de Zuidelijke Ringweg, het vertrek van mevrouw Homan, het briefje van gedeputeerde Staghouwer, de schimmige grondtransacties in de Eemshaven, de raadselachtige pachtprijs voor de dubbele dijk, het gedraai over al dan niet echte mensen in de snelle fietsroutecampagne en het bizarre en beschamende subsidiecircus in januari dit jaar. Voorzitter, dit lijstje is te lang.

Onder bestuurscultuur scharen wij ook de bestuurlijk-juridische structuur waarin de provincie belangrijke beleidsopgaven laat uitvoeren. Er zijn meer dan dertig overleg-, advies- en samenwerkingsclubs in het sociaal-economisch domein. Voor het Nationaal Programma Groningen is een heel nieuw bestuurlijk circus opgetuigd met een tamelijk complexe besluitvormingsstructuur; en onlangs constateerde prof. Boogers dat de bestuursstructuur van GSP veel te complex is. Tot zover enkele voorbeelden.

Vz, wij stellen vast dat we het in deze – en andere – gevallen met elkaar allemaal erg ingewikkeld maken. Dat bemoeilijkt ons werk als volksvertegenwoordigers.

Een goed functionerende democratie is gebaat bij transparantie, eerlijkheid en eenvoud, met samenwerking op basis van duidelijke rollen en heldere verantwoordelijkheden.

Recent hebben wij goede bijeenkomsten gehad over de bestuurscultuur; het staat op de agenda en we zien bij GS en PS beweging in de gewenste richting. Wij hopen dat die beweging zich voortzet.

 

Nog een aspect is de kwaliteit van de stukken. Ook hierin is verbetering in gang gezet. Dat verheugt ons, maar we willen toch ook opmerken dat het college wat ons betreft hierin wel wat meer ambitie en energie aan de dag zou kunnen leggen. Wij bespeuren een houding van 'zeg maar hoe jullie het hebben willen', maar zo komen we er niet. Werkelijke verbetering bereiken we alleen als alle betrokkenen zich verantwoordelijk voelen, waarbij wij ook met belangstelling kijken naar de functionaris bij wie vele lijnen samenkomen; naar u, voorzitter.

 

In dit verband wijzen wij ook op het belang van journalistiek onderzoek; dat dikwijls een belangrijke rol speelt in onze agendering en ons helpt onze rol als controleur goed te vervullen. Dit, in combinatie met de recent ontvangen informatie over een terugboeking van budget van de Noordelijke Rekenkamer, brengt ons ertoe voor te stellen een fonds in het leven te roepen voor regionale onderzoeksjournalistiek. Dat voorstel is vervat in deze motie. (MOTIE JOURNALISTIEK)

 

Energietransitie

Groningen wil voorop lopen in de energietransitie. Dat klinkt goed, maar waarover hebben we het dan eigenlijk? Sinds het onzalige besluit de energievoorziening in ons land te privatiseren bevinden we ons op het rauwe speelveld van multinationals en bedenkelijke energiecowboys. De voorbeelden rijgen zich aaneen: het windpark bij Meeden, de schandalige omkooppogingen van Powerfield richting het Ommelander Ziekenhuis, de dubieuze toezeggingen aan Bakker Bierum en het voor ons nauwelijks te volgen actuele gedoe met Vattenfall en Wintermolen. En dan laten we alle lokale schermutselingen rond zonneparken maar even onbesproken.

Ondertussen stijgen de energieprijzen in hoog tempo en verhuist er steeds meer geld van gewone mensen naar de zakken van de grote jongens. We staan erbij en kijken ernaar en kunnen als regionale overheid niet veel meer doen dan met lapmiddeltjes proberen onze inwoners nog een beetje te beschermen en iets terug te bezorgen van wat ze in het neo-liberale tijdsgewricht is afgepakt.

 

De SP is altijd van mening geweest dat cruciale nutsvoorzieningen in publieke handen behoren te zijn. In de vorige statenperiode is een voorstel van ons voor een provinciaal energiebedrijf hier aan de orde geweest. Dat heeft het toen niet gehaald. Inmiddels heeft de gemeenteraad van Groningen een verstandiger besluit genomen. Daar komt een gemeentelijk energiebedrijf, waarbij de opbrengsten gebruikt gaan worden om de dringend noodzakelijke verduurzaming in brede zin een boost te geven en energiearmoede te bestrijden. Voorzitter, het kan dus wel! Wij roepen het college op te rade te gaan bij de collega's aan de Grote Markt en met hen te verkennen hoe dit stadse initiatief verbreed kan worden tot de gehele provincie.(MOTIE OP WEG NAAR EEN PROVINCIAAL ENERGIEBEDRIJF)

 

Relatie overheid en burger

Inwoners betrokken houden bij de politiek blijft een aandachtspunt. In het nieuwe participatiebeleid geeft de provincie hier nieuwe impulsen aan. Dat waarderen wij. Recent zijn de participatie-expedities gestart. We zijn benieuwd hoe deze verlopen? Komen er veel inwoners op af? Zelf waren we bij de expeditie met jongeren en daar merkten we – niet voor het eerst – dat veel mensen nauwelijks weten wat de provincie doet.

 

Ook recent is de hal aan de Sint Jansstraat helemaal opgeknapt. Het kunstwerk over artikel 1 van kunstenaar Jan Hamstra pronkt aan de muur. Maar voorzitter, verder is het nog wel heel leeg in deze vernieuwde hal, met die mooie grote ramen naar de straat waar dagelijks honderden mensen langslopen zonder op te merken dat ze hier het hart van de provinciale democratie passeren.

 

Één en één is twee voorzitter. Vandaar dat wij in overweging geven om deze mooie, transparante ruimte een informatieve functie te geven, waar mensen zo naar binnen

kunnen lopen om meer te weten te komen over wat de provincie doet, hoe je daar als inwoner iets van merkt en er invloed op uit kunt oefenen. Daarom de volgende motie: (MOTIE INFOPUNT)

 

Wij rekenen op uw aller steun. Bij de verdere uitwerking zouden wij dan ook graag jongeren betrekken, want die hebben de toekomst.

We zijn als SP ook blij dat het referendum aan onze instrumentenkoffer is toegevoegd en we zien uit naar de eerste aanvraag, om – gesteund door de wijze leden van de referendumcommissie – in de praktijk te ontdekken hoe we in nieuwe vormen van samenwerking met burgers tot betere en breder gedragen besluiten kunnen komen.

 

Gaswinning

Vz, sprekend over relatie overheid – burger kunnen we helaas niet om de gaswinning heen. Mijn laatste thema.

Deze week zijn de openbare verhoren van de parlementaire enquetecommissie gestart. In de aanloop stond er maandag een artikel in het Dagblad, waarin de journalist inwoners naar hun verwachting vroeg. Ik citeer: “De man vertelt er geen geloof meer in te hebben. Hij wacht al vijf jaar tot zijn huis wordt aangepakt. 'Dat rapport van de enquetecommissie zal ik ook wel niet lezen. Dan ben ik vast al dood.' Nee, met de naam in krant wil de man ab-so-luut niet. Wantrouwend zegt hij: 'Straks gebruiken ze dat ook nog tegen mij en kan ik de versterking helemaal wel vergeten'.”

 

Vz, zo ver is het dus gekomen. We moeten ons collectief diep schamen. En dan natuurlijk vooral al diegenen die er wel iets aan hadden kunnen doen, maar dat uit gemakzucht, onverschilligheid of plat eigenbelang hebben nagelaten.

 

Nog steeds is er geen wettelijk vastgelegde einddatum van de gaswinning, nog steeds niet één loket voor schade en versterking; nog steeds worden onze inwoners

van het kastje naar de muur gestuurd. En weer moeten wij accepteren dat onze inwoners niet net zo veilig wonen als de rest van Nederland. Nog steeds kiezen we ervoor om beschaafd te blijven overleggen, zoekend naar de juiste toon, bang om de zaak op scherp te zetten. Maar welke toon moet je aanslaan als blijkt dat het geen kwestie is van niet kunnen maar van niet willen?

 

Bij de coronapandemie vlogen de miljarden ons om de oren; geld kan dus het probleem niet zijn. Gedupeerde Sijbrand Nijhoff kreeg van een rechter de vraag “Wilt u gerechtigheid of gelukkig worden?”. Hoe schaamteloos kan het zijn?

 

In Nederland is heeft het parlement het laatste woord. Dat is een groot goed! Daarom voorzitter doen wij hier vooral ook een oproep aan onze collega's hier in de zaal; bewerk uw partijgenoten in de Tweede Kamer, nodig ze uit, laat ze horen en zien wat hier gebeurt, wacht niet op het rapport van de enquetecommissie, maar verlang van uw partijgenoten dat ze vandaag en morgen doen wat de Groningers mogen verwachten!

De inwoners van Groningen; door hen zijn gekozen, voor hen doen wij hier ons werk. Daarvan moeten wij, PS én GS, ons elke dag bewust zijn. Helaas moeten wij constateren dat in de perspectiefnota dit te weinig zichtbaar wordt.

Tot zover voorzitter; ik dank u allen voor uw aandacht.

 

 

 

 

 

 

 

 

Reactie toevoegen

U bent hier