Provincie Groningen

De meerderheid in Provinciale Staten van Groningen is voor de verzelfstandiging van Groningen Seaports. De SP is zeer kritisch en stemde tegen dit voorstel. Statenlid Jan Wolters heeft nog geen goed argument gehoord voor deze verandering. ‘Er valt weinig te winnen en wel degelijk veel te verliezen’, stelt hij in onderstaande opinie.

Groningen Seaports (GSP) is verantwoordelijk voor het functioneren van de Eemshaven. GSP is op dit moment een Gemeenschappelijke Regeling van de gemeentes Delfzijl, Eemsmond en de Provincie Groningen. Deze bestuursvorm betekent dat de directie van de haven onder direct toezicht staat van gedeputeerden , burgemeesters en wethouders. Deze worden op hun beurt weer gecontroleerd door gemeenteraden en provinciale staten.

Aan deze democratische constructie willen bestuurders nu een einde maken. Zij kiezen voor de vorm van een overheids-N.V. De aandelen van deze NV blijven dan in bezit van de bestaande Gemeenschappelijke Regeling, dus in feite van de beide gemeentes en de provincie.
Het omzetten zou volgens voorstanders de nodige voordelen bieden. De drie argumenten die zij aandragen voor verzelfstandiging zijn; gemakkelijker kunnen aantrekken van externe financiering, het verminderen van risico's die de gemeentes en de provincie lopen en de mogelijkheid om beter en sneller beslissingen te kunnen nemen. Dat klinkt leuk en aardig, maar geen van deze drie genoemde voordelen is erg overtuigend.
Er is geen enkel zicht op dat financiële instellingen willen financieren zonder dat de publieke partijen garant staan. Door een dubieuze constructie moeten overheden minder risico lopen, maar die heeft mogelijk alleen effect bij een gigantische schadeclaim. Het houdt in dat de overheids-NV alleen het economische eigendom van de grond krijgt, terwijl het juridische eigendom bij de publieke partijen blijft. Alleen bij zeer grote claims (waarschijnlijk ruim boven de 200 miljoen euro) kan de NV failliet gaan en zal een grotere scheur in de broek niet ten laste komen van de overheid.
De vergelijking met praktijken van sommige multinationals ligt voor de hand. Vaak laten zij dochterbedrijven ,waar de winsten achterblijven, failliet gaan en schuldeisers en personeel met lege handen staan. Dus los van de vraag of er daadwerkelijk veel minder risico wordt gelopen is dus ook de manier waarop dat dan eventueel wordt gerealiseerd nogal dubieus. Dat gedeputeerden en wethouders dit niet erkennen is zorgelijk.

Het derde argument, het krijgen van een beter en slagvaardiger bestuur als politieke gezagsdragers op grotere afstand komen te staan en er externe deskundigheid voor kan worden aangetrokken, is ook bestrijdbaar. Niets staat de huidige politieke bestuurders in de weg om zich door externe deskundigen bij te laten staan binnen de huidige rechtsvorm. Ook dit lijkt een gezocht argument.

Volgens mij is eigenlijk de belangrijkste reden voor de beoogde verzelfstandiging het verder op afstand zetten van de publieke controle. Die lastige volksvertegenwoordigers komen nu op afstand te staan. Zij zullen nu achteraf nog wat te zeggen hebben, maar het mogelijk kwaad is dan geschied.
Natuurlijk kan het zonder bemoeienis van de volksvertegenwoordiging allemaal sneller. Democratie kost tijd. Of dat een argument mag zijn is maar zeer de vraag.Juist als we met zoveel publiek geld bezig zijn moet de regel zijn: ‘Vertrouwen is goed, controle is beter.’

Het verleden wijst uit dat we met zijn allen juist door een te geringe controle grote financiële
risico's hebben geleden. Dat heeft ons veel gemeenschapsgeld gekost. Juist dit soort risico’s zijn door de verzelfstandiging van Groningen Seaports niet te voorkomen.

Er valt weinig te winnen en wel degelijk veel te verliezen bij deze voorgestelde verandering. Raadsleden en Statenleden zouden er goed aan doen niet mee te werken aan deze constructie.