Algemene Beschouwingen 2016: Helden
Algemene Beschouwingen 2016: Helden
Lees hier de hele bijdrage van de SP-fractie voor algemene beschouwingen van 2016 in Provinciale Staten door fractievoorzitter Sandra Beckerman.
Deze algemene beschouwingen zijn opgedragen aan de helden van Groningen.
“De kapper. Hij haalt dames op die zelf niet meer naar de salon kunnen komen. Hij kan ze ook aan huis knippen maar de dames vinden het leuker om naar de salon te gaan. Het is een uitje. Ze worden er graag geknipt en kletsen er met andere dames.”
“De zorgcoöperatie, die ervoor zorgen dat ik niet met het OV hoef als ik voor behandeling naar het ziekenhuis in de stad moet. Zij zorgen voor een lift, maar zij zorgen ook voor koffieochtenden en gezamenlijke fietstochten. Ze doen veel om te zorgen dat iedereen aandacht en zorg krijgt.”
Dit waren slechts twee antwoorden op onze vraag: Wij is de held van dit dorp? Wie zorgt er nou dat het dorp leefbaar blijft? We krijgen veel mooie, aangrijpende, ontroerende antwoorden op de vraag: Wie is jouw held van het dorp?
De, voornamelijk, jongeren in Oldehoven die samen zorgen dat hun jeugdsoos Thonk open blijft. De ouders in Pieterzijl die samen een speeltuin hebben opgezet voor de kinderen van het dorp. Vrijwilligers die samen het zwembad of dorpshuis openhouden, maar ook de postbode die door het dorp Onderdendam zeer gewaardeerd wordt.
De afgelopen tijd zijn we als SP in Oldehoven, Pieterzijl, Aduard, Adorp, Loppersum, Usquert, Onderdendam, Heiligerlee, Tjuchem en Bareveld op zoek geweest naar helden. In elk dorp werd de held of helden die het meest genoemd werden geëerd met een prijs.
Deze algemene beschouwingen zijn opgedragen aan de helden van Groningen! Zij maken het verschil. Zonder die helden zou Groningen niet de provincie zijn die ze is. Maar de helden laten ook zien dat er grote politieke problemen zijn.
ZORG
Veel inwoners van Groningen maken zich zorgen over de zorg. De zorg wordt steeds duurder. Zo is het eigen risico sinds 2008 meer dan verdubbeld van € 150,- naar € 385,-. Steeds meer mensen mijden de zorg. 1 op de 5 Nederlanders heeft volgens TNS Nipo zorg uitgesteld of gemeden door de hoge kosten. 30% van de mensen met een laag inkomen ging vorig jaar niet naar de tandarts. Door de bezuinigingen op de thuiszorg verloren honderden Groningse thuiszorgmedewerkers hun baan.
De keiharde bezuinigingen van dit VVD-PvdA-kabinet raken Groningen hard. Door hun politieke keuzes worden er geen indicaties meer gegeven voor verzorgingshuiszorg (ZZP 1-4). In Groningen zorgt de combinatie met bevolkingskrimp en verouderde en te grote instellingen voor veel ellende. Instellingen sluiten, ouderen verliezen hun vertrouwde plek, voorzieningen verdwijnen uit dorpen, mensen verliezen hun baan, aanleunwoningen kunnen niet meer leunen.
De keiharde bezuinigingen op ouderenzorg in combinatie met krimp en verouderde zorginstellingen zorgen voor een giftige mix. Demografische krimp houd je niet tegen, maar het is een politieke keuze of je grote problemen veroorzaakt of dat je problemen aanpakt. Demografische krimp alleen zorgt voor minder ouderen, maar is ook een kans om de grote verouderde verzorgings- en soms verpleeghuizen te vervangen voor kleinschalige ouderenzorg in de dorpen. Nu ontbreekt die solidariteit.
Terug naar de helden. In Groningen is veel actie gevoerd om sluiting van zorginstellingen te voorkomen. Ook zien we veel mooie nieuwe initiatieven voor nieuwe instellingen, vaak kleinschalig, waarbij verschillende vormen van zorg en welzijn worden gecombineerd.
Eén van de helden die het afgelopen jaar veel indruk op mij heeft gemaakt is de 89-jarige mevrouw Commandeur. Zij woont in de Gockingaheem in Noordbroek. Eén van de instellingen die door Zonnehuisgroep Noord zou worden gesloten. De 89-jarige legde zich niet neer bij dit besluit en verzamelde 1700 handtekeningen tegen de sloop. Tegen RTV Noord zei ze:
“Ik ga hier niet weg, anders gaan we hier boven op de tafels zitten en dan komen we er niet meer van af.”
Haar acties hadden zin! Gockingaheem in Noordbroek wordt overgenomen en blijft bestaan.
Er zijn meer initiatieven om zorg te behouden of juist om nieuwe zorg te starten. Wij willen dat de provincie gaat kijken of en hoe ze deze initiatieven kan steunen.
WERK
Dit college investeert zeer fors en maakt radicaal andere keuzes dan het vorige college. Wij investeren € 56 miljoen. De vorige twee colleges samen hadden minder nieuw beleid dan dit college. In het eerste jaar is al hard gewerkt om de plannen van vorig jaar te realiseren of een begin te maken met de aanpak. Er zijn nog slechts 2 grote PM-posten over: cultureel erfgoed en de wadden en hier is nu € 7,3 miljoen voor.
Er gaat veel extra geld naar het creëren van werk. De SP is daar uitermate trots op. Wij zijn blij dat er meer en slimmer wordt geïnvesteerd in banen. Geen subsidie maar leningen. Niet alleen het stuwend MKB maar het brede MKB wordt ondersteund.
Nu er vanuit het PvdA-en-VVD-kabinet keihard bezuinigd wordt op de zowel de grootste sector, zorg en welzijn, en de in veel gemeenten grootste werkgever, de sociale werkvoorziening, is het essentieel dat er hier een college zit dat zich juist keihard inzet voor werkgelegenheid.
LEEFBAARHEID
Dit college heeft leefbaarheid tot één van haar belangrijkste thema’s gemaakt. Ook daar zijn wij trots op! Er is veel inzet nodig om Groningen ondanks krimp, gaswinning en bezuinigingen uit Den Haag op onder andere zorg leefbaar te houden. Vele helden in Groningen werken daar hard aan. Wij moeten hen ondersteunen, in plaats van in de steek laten.
Trots zijn wij ook op de extra middelen die in deze voorjaarsnota zijn vrijgemaakt voor het studiefonds. Het is dan wel geen wettelijke taak, maar wel een morele plicht om op te komen voor de mensen die in de hoek zitten waar de klappen vallen. Juist in deze tijden waarin de tweedeling toeneemt en het voor jongeren uit armere gezinnen moeilijker wordt om een opleiding te doen is het goed dat hier een college zit die hier pal voor staat.
Siemon Reker is voor velen een held omdat hij als professor veel gedaan heeft voor de Groningse taal. Zijn toespraak hier in de Statenzaal begin dit jaar was indrukwekkend. Reker vertelde dat hij ooit een toelage uit ons studiefonds ontving en daarmee de opleiding kon doen die hij wilde. Dit heeft Groningen veel goeds opgeleverd. Hij stelde dat niet de financiële bijdrage, maar de wetenschap dat er mensen waren die om hem en zijn opleiding gaven, hem hadden gesteund.
Het is belangrijk dat alle jongeren en hun ouders die gebruik kunnen maken van het studiefonds ook weten dat het bestaat. Ook kan een aanprijzing van bekende ex-ontvangers zoals Siemon Rekers de drempel om steun te vragen verlagen.
Voor mbo-scholieren is het belangrijk dat zij de opleiding kunnen doen die bij hen past. Reiskosten mogen daarbij geen barrière zijn. Helaas ontvingen 16- en 17-jarige mbo-scholieren jarenlang, in tegenstelling tot hun hbo-collega’s, geen OV-studentenkaart. Op initiatief van de SP en na vele acties van jongerenorganisatie ROOD, kwam er een provinciale regeling voor armere studenten via het studiefonds. Eindelijk komt er nu een landelijke regeling voor deze groep.
Nu deze regeling stopt zouden wij het goed vinden als de provincie zich inzet voor gratis OV voor andere doelgroepen die weinig te besteden hebben.
GASWINNING
De meest aangrijpende verhalen die wij horen op zoek naar de helden van de leefbaarheid zijn de verhalen van mensen die schade hebben door de gaswinning en van de helden die zich inzetten om het beter te maken.
In Loppersum sprak ik een echtpaar met een winkel. Zij heeft altijd een koffertje klaar staan voor als de grote klap komt. De aardbevingen hebben niet alleen hun huis kapot gemaakt, maar ook hun dromen voor de toekomst aangetast.
In Onderdendam spraken we in het dorp inwoners die besloten dat de strijd tegen de reus, de regionale tak van de Shell, de NAM, te zwaar is om alleen te voeren. Daarom onderhandelen zij niet meer individueel, maar alleen nog samen met anderen met een vergelijkbaar huis met de NAM. Een inspirerend voorbeeld hoe mensen elkaar steunen in de strijd.
Groningen heeft haar helden keihard nodig in de strijd tegen de hoge gaswinning en tegen te traag en beperkt herstel. Het is aan deze helden te danken dat de gaswinning is teruggeschroefd. De weg naar beneden werd niet door het kabinet, maar bij de rechter ingezet. Dat is te danken aan de helden die die strijd aangingen.
Wij vinden het erg mooi dat er nu een initiatief is van organisaties, waaronder de Groninger Bodembeweging en Milieudefensie en vele anderen, die samen een vuist maken. Het is treurig dat het nodig was. Het is treurig dat het nodig blijft. Het is erg mooi dat er mensen zijn die deze strijd aangaan. Wij moeten samen hun bondgenoot zijn.
Nog steeds weten we niet bij welk niveau van gaswinning de seismiciteit afneemt. We weten wel dat dat bij het huidige niveau niet zo zal zijn. Er moet een verdere reductie komen én eindelijk onafhankelijk onderzoek naar bij welk niveau de seismiciteit daadwerkelijk afneemt.
Steeds opnieuw wordt duidelijk dat de macht van multinational Shell veel te groot is. Steeds opnieuw werken ze het herstel van vertrouwen tegen. Wij blijven vinden dat de Shell uit dit systeem gedonderd moet worden. Meer macht voor mensen in plaats van voor multinationals. Een nieuw gasgebouw waarin NAM of Shell geen invloed heeft op schadevaststelling en -afhandeling, geen invloed op versteviging, geen invloed op compensatie en geen invloed op onderzoek. Voor volgende week hebben wij, met anderen, een motie in voorbereiding over hoe we de NAM uit het systeem kunnen halen en onder andere het CVW verzelfstandigd dient te worden. Wat ons betreft zou dit een begin moeten zijn en moet niet alleen bij de gaswinning maar bij alle energievoorziening een veel eerlijkere verdeling van lasten en lusten komen.
Juist het landschap en de duidelijke sporen van de geschiedenis daarin maken Groningen bijzonder. Daarom willen wij naast aandacht voor de schade aan gebouwen en vertrouwen ook aandacht vragen voor de schade aan ons erfgoed. Dit geldt natuurlijk voor de historische gebouwen zoals de borgen en monumentale boerderijen, maar ook voor het ondergrondse erfgoed, de archeologie.
De wierden, de woonheuvels die de strijd tegen het water en de koppigheid van eerdere inwoners laten zien, zijn bijvoorbeeld onlosmakelijk onderdeel van het Hogeland. Vorige week heeft Nationaal Coördinator Alders hier de toezegging gedaan snel aan de slag te gaan met herstel van het erfgoed, maar uit contacten met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed blijkt dat er nog geen onderzoek is naar de effecten van de aardbevingen en de gaswinning op de archeologie. Daarom willen wij dat de provincie bij alle betrokken partijen aandacht vraagt voor de mogelijke schade aan archeologie door gaswinning en aandringt op onderzoek hiernaar.
HELDEN
Teveel mensen voelen zich door de politiek in de steek gelaten. Hebben het gevoel er bij de politiek niet toe te doen. Niet mee te tellen. Het is onze dure plicht het vertrouwen terug te winnen.
Het huidige kabinet spreekt van een participatiesamenleving, maar gebruikt het als excuus om mensen in de steek te laten met keiharde bezuinigingen. Wij kiezen voor een echte participatiesamenleving. Een samenleving waarin we de helden die hun dorp en wijk leefbaar houden steunen, in plaats van in de steek laten. Een samenleving waarin solidariteit en omkijken naar elkaar voorop staat. Met een overheid die niet over, maar met mensen bestuurt.
Dit college laat zien dat dat kan. Het afgelopen jaar zijn er al enkele goed voorbeelden hoe we mensen met goede ideeën kunnen steunen en hoe we als het nodig is samen met inwoners een vuist kunnen maken naar Den Haag of de Shell. Dat moet wat ons betreft geen experiment zijn, maar een langdurige politieke keuze. Dat mag wat de SP betreft nog meer. Een politiek voor en met de inwoners in plaats van over de inwoners.
Een goed voorbeeld blijft de gaswinning. De oude leus 'eendracht maakt macht' is in praktijk gebracht. Groningers zijn trotse mensen. De gaswinning heeft onze gebouwen en ons vertrouwen aangetast, maar de trost blijft. Ik ben trotst dat dit college en deze staten het afgelopen jaar steeds vaker hebben gekozen voor eendracht. De stevige gezamenlijke moties en de gezamenlijke brief van provincie en gemeentes zijn daar voorbeelden van.
Een tweede goed voorbeeld van politiek met mensen in plaats van over mensen: Het afgelopen jaar is er een succesvolle Meldweek Leefbaarheid geweest, waarbij Statenleden hebben geluisterd naar de ideeën die inwoners hebben om hun dorp of wijk leefbaar te houden. Ook zijn er stappen gezet om niet alleen vlak voor de verkiezingen een opkomstbevorderende campagne te houden, maar mensen vier jaar lang meer en beter te betrekken. Wij willen nog meer en vaker luisteren naar de ideeën van mensen.
Wij hopen dat het komende jaar het jaar wordt van een politieke revolutie, zeker ook landelijk. Wij gaan vol voor een jaar waarin we stoppen met de politiek van steeds meer markt en beginnen met een politiek van steeds meer mensen.